U toku je popis stanovništva, domaćinstava i stanova koji traje do 31. oktobra 2022. godine. Mnogi građani imaju nedoumice zašto je važan popis i koji podaci se prikupljaju, kao i šta da rade u pojedinim slučajevima tokom popisa...
- Zašto je važan Popis stanovništva?
Popis stanovništva, domaćinstava i stanova je najvažniji izvor pojedinačnih podataka o stanovništvu i stambenom fondu jedne države i, samim tim, predstavlja okosnicu nacionalne statistike. Popisom se na svakih deset godina obezbeđuju potpuni, kvalitetni i međunarodno uporedivi statistički podaci koji su od vitalnog značaja za socioekonomske analize i planiranja na nacionalnom i lokalnom nivou.
- Da li sam obavezan da učestvujem u Popisu?
Prema Zakonu o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova, državljani Republike Srbije sa prebivalištem odnosno boravištem u Republici Srbiji, kao i stalno nastanjeni stranci sa boravištem u Republici Srbiji, u obavezi su da učestvuju u Popisu i da na sva pitanja daju tačne i potpune odgovore. Svako odbijanje, kao i davanje nepotpunih i netačnih podataka, za sobom povlači prekršajnu odgovornost i novčanu kaznu.
- Koji podaci se prikupljaju u Popisu?
U Popisu se prikupljaju sledeći podaci o licima: ime, prezime, pol, starost, mesto stanovanja, podaci o migratornim, etnokulturalnim, obrazovnim i ekonomskim karakteristikama, bračnom statusu i fertilitetu, načinu putovanja na posao / u školu i funkcionalnoj i socijalnoj integrisanosti.
Podaci o domaćinstvima ukupan broj članova domaćinstva, srodnički i porodični sastav, osnov po kome domaćinstvo koristi stan u kojem se popisuje i da li se članovi domaćinstva bave sopstvenom poljoprivrednom proizvodnjom.
Podaci o stanovima: adresa, vrsta stambenog prostora, korišćenje stana, oblik svojine, površina stana, broj soba, opremljenost instalacijama i pomoćnim prostorijama, vrsta energenta koji se koristi za grejanje, sprat na kojem se stan nalazi, kao i podaci o osnovnim karakteristikama zgrade u kojoj se stan nalazi.
- Šta ako niko nije kod kuće kada popisivač dođe?
Ukoliko popisivač nikoga ne zatekne kod kuće, doći će ponovo u nekom drugom terminu, a ako i tada kod kuće nema nikoga ostaviće pisano obaveštenje o svom dolasku i informaciju da građani pozivom na bespatan broj info-centara mogu uz pomoć operatera da stupe u kontakt sa popisivačem i dogovore termin popisivanja.
- Da li sam u obavezi da pripremim neka lična dokumenta pre dolaska popisivača i da popisivaču dam na uvid?
Niste u obavezi da popisivaču dajete na uvid lična dokumenta, zato što se podaci u popisu prikupljaju na osnovu izjave, ali kako bi proces popisivanja bio brži možete da pripremite neki od dokumenta sa JMBG-om (ukoliko ovaj podatak ne znate napamet), kako biste JMBG izdiktirali popisivaču.
- Kada će biti objavljeni rezultati Popisa?
Prvi preliminarni rezultati Popisa o broju stanovnika, domaćinstava i stanova, po opštinama i gradovima, objavljuju se u roku od 30 dana od dana završetka popisivanja, odnosno najkasnije do kraja novembra 2022.
Konačni rezultati popisa objavljuju se sukcesivno, počev od marta/aprila 2023. pa sve do 30. juna 2024. godine, u skladu sa Kalendarom objavljivanja koji će biti pravovremeno objavljen na veb-sajtu RZS-a.
- Kako druge zemlje sprovode Popis, a kako mi?
U svetu većina zemalja popis sprovodi na tradicionalan način – neposrednim prikupljanjem podataka od građana. Međutim, često se razlikuje metod prikupljanja podataka. U nekim zemljama popisivači popunjavaju papirne upitnike ili unose odgovore ispitanika pomoću laptopova ili tableta, dok se u nekim zemljama građani samostalno popisuju putem interneta. Pojedine zemlje kombinuju različite metode, tako što najčešće u prvoj fazi popisa organizuju samopopisivanje, a nakon toga i terensko prikupljanje podataka.
Neke zemlje prelaze sa tradicionalnog popisa na kombinovani, tako što deo podataka prikupljaju na terenu, a deo preuzimaju iz administrativnih izvora (registara).
Određeni broj zemalja popis u potpunosti sprovodi na bazi registra.
U popisnom ciklusu oko 2020. godine, države članice EU popis sprovode na sledeći način: 10 država sprovodi popis na bazi registara, 11 država sprovodi kombinovani popis i 6 država sprovodi tradicionalni popis.
Popis 2022. u Srbiji sprovodi se tradicionalnom metodom – podatke direktno od građana prikupljaju popisivači, idući „od vrata do vrata”, pri čemu, po prvi put u našoj popisnoj praksi, odgovore ispitanika unose u elektronske upitnike pomoću laptopova.
- Da li moje podatke može da koristi neka druga državna institucija?
Ne. Prema Zakonu o Popisu 2022. prikupljeni popisni podaci koriste se isključivo u statistične svrhe, tako da ne mogu biti ustupljeni drugim fizičkim ili pravnim licima.
- Da li na osnovu podataka koji su uneti u popisne upitnike mogu da ostvarim neka prava?
Ne. Prema Zakonu o Popisu 2022. prikupljeni podaci ne mogu se upotrebljavati u svrhu utvrđivanja obaveza građana, niti se mogu koristiti kao dokaz za ostvarivanje prava građana.
- Ako je neko od članova domaćinstva na školovanju/radu u drugom gradu, kako će on biti popisan?
Sva lica koja su privremeno odsutna iz svog domaćinstva, bilo da su odsutna zbog rada, školovanja ili iz nekog drugog razloga, biće popisana u svom domaćinstvu, a podatke o njima daće prisutni članovi domaćinstva.
Istovremeno, ova lica biće popisana i kao tzv. privremeno prisutna lica i u mestu u kojem se trenutno nalaze, ali će se u rezultatima popisa iskazivati kao stanovnici mesta u kojem živi njihovo domaćinstvo iz kojeg su samo privremeno odsutni.
- Jedan član mog domaćinstva je na školovanju / privremenom radu u inostranstvu, da li se i on popisuje?
Da. U popisu se prikupljaju podaci i o članovima domaćinstva koji se u vreme popisa nalaze u inostranstvu (školuju se, rade ili borave u inostranstvu iz drugih razloga). Podatke o odsutnim članova domaćinstva mogu da daju članovi njihove porodice u Republici Srbiji.
- Kako će biti popisani studenti koji se u vreme popisa nalaze u studentskim domovima?
Studenti i učenici koji su smešteni u studentskim i đačkim domovima i internatima biće popisani dva puta: kao privremeno prisutna lica u mestu u kojem se privremeno borave zbog školovanja, i u mestu u kojem živi njihova porodica.
Sve informacije o Popisu 2022 građani mogu dobiti pozivom na besplatan broj Info-centra 0800 444 005.
izvor i foto:popis2022.stat.gov.rs